Οι συμβατικοί τρόποι μέτρησης της αξιοπιστίας σχετίζονται ευκολότερα με την ποσοτική έρευνα, στην οποία χρησιμοποιούνται τυποποιημένα «ερευνητικά εργαλεία», παρά με την ποιοτική έρευνα. Αντίθετα στην ποιοτική έρευνα δεν χρησιμοποιούνται τέτοιου είδους έλεγχοι της αξιοπιστίας επειδή τα δεδομένα που παράγονται δεν μπορούν να πάρουν την μορφή ενός καθαρά τυποποιημένου συνόλου μετρήσεων.
Η εμμονή στο ζήτημα της αξιοπιστίας που πιθανώς να οφείλεται στο γεγονός ότι μπορεί αυτή να μετρηθεί φαινομενικά έχει ως αποτέλεσμα την επισκίαση σημαντικότερων ζητημάτων που αφορούν το θέμα της εγκυρότητας. Αυτό οδηγεί σε μία παράλογη κατάσταση, κατά την οποία ενώ οι ερευνητές μπορεί να μην είναι καθόλου σαφείς ως προς το τι μετρούν (εγκυρότητα), να μπορούν παρ’ όλα αυτά να ισχυρίζονται ότι το μετρούν με μεγάλη ακρίβεια (αξιοπιστία).
Στην ποιοτική έρευνα ο ερευνητής πρέπει:
να ενδιαφέρεται πραγματικά για το σύνολο των ζητημάτων που αφορούν στην αξιοπιστία και στην ακρίβεια των μεθόδων του και της ερευνητικής πρακτικής του αν και θα πρέπει να το κάνει με διαφορετικό τρόπο.
να παράγει και να αναλύει τα δεδομένα του διεξοδικά, προσεκτικά, έντιμα και με ακρίβεια. Ο ερευνητής πρέπει να δείξει ότι δεν έχει επινοήσει ή παρουσιάσει λανθασμένα τα δεδομένα. Για να γίνει αυτό πρέπει να γίνει κάποιο είδος απολογισμού για το πώς κατόρθωσε να φτάσει σε κάποιο βαθμό αξιοπιστίας και να εξηγήσει γιατί πρέπει να θεωρείται η ανάλυση του αξιόπιστη.
Σε τι αφορά η αξιοπιστία σε μία ποιοτική μέθοδο;
Η αξιοπιστία σε μια ποιοτική έρευνα αναφέρεται :
στην ισχύ του μεθοδολογικού σχεδιασμού,
στην ποιότητα των δεδομένων τα οποία συλλέχτηκαν κατά τη διάρκειά της
και στο πώς αυτός ο σχεδιασμός και τα συγκεκριμένα δεδομένα οδηγούν σε αληθινά και άξια εμπιστοσύνης ευρήματα, υπό την έννοια ότι αναπαριστούν την πραγματικότητα
(Levin & O’ Donnel, 1999· Lincoln, 2001)
Η αξιοπιστία, όπως αυτή διαμορφώνεται στις ποσοτικές μεθόδους έρευνας, δεν μπορεί να εφαρμοστεί στις ποιοτικές μεθόδους έρευνας.
Η αξιολόγηση κάθε επιστημονικής ποιοτικής έρευνας πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τα παρακάτω κριτήρια:
με το εάν αυτή προσφέρει στη θεωρία,
με το εάν είναι επιστημονικά αξιόπιστη κι εμπειρικά βασισμένη,
με το εάν τα ευρήματα μπορούν να γενικευθούν ή να μεταφερθούν και σε άλλες καταστάσεις, και
με το αν παίρνει υπόψη την επίδραση του ερευνητή και της ερευνητικής στρατηγικής στα ευρήματα της έρευνας.
Υπάρχουν τεχνικές που ενισχύουν την αξιοπιστία μιας ποιοτικής έρευνας;
Οι τεχνικές οι οποίες αυξάνουν την πιθανότητα να παραχθούν αξιόπιστα ευρήματα είναι:
1. Η παρατεταμένη ενασχόληση. Πριν τη διεξαγωγή της έρευνας ο ερευνητής πρέπει να αφιερώσει χρόνο μέσα στο περιβάλλον που θα μελετήσει προκειμένου να εξοικειωθεί με το περιβάλλον, να αποβάλει τυχόν λανθασμένες πληροφορίες που έχει από πριν και να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη αυτού ή αυτών που θα μελετήσει.
2. Η επίμονη παρατήρηση. Ο σκοπός της επίμονης παρατήρησης είναι:
i. να εντοπιστούν εκείνα τα χαρακτηριστικά στοιχεία του περιβάλλοντος ή της ομάδας (ή ατόμου), που θα μελετηθεί και που έχουν στενή σχέση με το σκοπό ή θέμα που μελετάται και
ii. ο εστιασμός και η παρατήρηση των επιμέρους λεπτομερειών.
3. Η τριμερής διασταύρωση πηγών, μεθόδων, εκτιμητών και θεωριών. Η τριμερής διασταύρωση αναφέρεται στη χρήση περισσότερων από μία πηγές ή/και μεθόδους ή εκτιμητές ή θεωρίες έτσι ώστε η διασταύρωση των διαφορετικών στοιχείων να δώσουν πιο αξιόπιστα αποτελέσματα - πληροφορίες.
Ø Για παράδειγμα, διασταύρωση πηγών ή/και πληροφοριών μπορεί να γίνει από αρχεία, από πρακτικά, από διαφορετικούς συμμετέχοντες. Στη διασταύρωση μεθόδων μπορεί να έχουμε συνδυασμό συλλογής δεδομένων από ερωτηματολόγια, από συνεντεύξεις και από βιντεοσκόπηση.
Διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω φράσεις και επιλέξτε αν είναι σωστές ή λάθος.
Διαβάστε προσεκτικά τις παρακάτω φράσεις και επιλέξτε αν είναι σωστές ή λάθος.
Ερωτήσεις Σωστού- Λάθους
Διαβάστε προσεκτικά τις φράσεις και επιλέξτε αν είναι σωστές ή λάθος.
Η αξιοπιστία σε μια ποιοτική έρευνα αναφέρεται συνολικά στην ισχύ του μεθοδολογικού σχεδιασμού και στην ποιότητα των δεδομένων τα οποία συλλέχτηκαν κατά τη διάρκειά της.
Σωστό
Λάθος
Σκοπό της επίμονης παρατήρησης αποτελεί ο εστιασμός και η παρατήρηση των επιμέρους λεπτομερειών
Σωστό
Λάθος
Στη διασταύρωση μεθόδων μπορεί να έχουμε συνδυασμό συλλογής δεδομένων από ερωτηματολόγια, από συνεντεύξεις και από βιντεοσκόπηση.